Boek geschreven met collega's over facetten bedrijfsovername

Een tijd geleden met collega's een boek geschreven over facetten van bedrijfsovername. Vandaag weer positieve reactie van klant gehad over praktijkvoorbeelden in dit boek.

Boek ‘Als je bedrijf je leven is’ ook te bestellen via BOL.com, zie http://t.co/iTCyCUm of zie voor nadere info http://t.co/KfXAPVs

WAT KOMT ER AAN DE ORDE IN HET BOEK? - LEESWIJZER

Geen ondernemer ontkomt er aan. Wie een bedrijf heeft zal het ooit moeten overdragen of beëindigen. Velen beginnen hun ondernemend leven ook met een overname en sommigen doen dat vaker dan eens.

Maar niemand kan een bedrijfsoverdracht hele­maal alleen uitvoeren. Daarvoor komt er te veel bij kijken. Juridisch, fscaal, bedrijfskundig en emoti­oneel. Alleen al de berekening van de waarde van het bedrijf vergt soms pagina’s vol papier.

Sommigen zien zo op tegen de overdracht van hun bedrijf dat ze die alsmaar voor zich uit blijven schuiven. Ze willen eigenlijk helemaal niet stop­pen, want dat betekent verlies aan werk en status. Anderen houden er al tijdens hun hele onderne­merschap rekening mee, bijvoorbeeld door tijdig een eigen pensioen zeker te stellen en door op zoek te gaan naar een opvolger.

Wat er allemaal komt kijken bij de overdracht van een bedrijf, zowel vanuit het perspectief van de overdrager als van de overnemer, is na te lezen in dit boek. Het is zo geschreven dat elke onder­nemer er wel iets van zijn gading in kan vinden. Het is niet de bedoeling het boek van voren naar achteren te lezen. Het is een samenbundeling van veel kortere stukken tekst die door elkaar heen zijn te lezen, naar behoefte en net zoals het uitkomt.

Voor het traject dat een ondernemer doorloopt om een bedrijf over te nemen maakt het vaak niet uit of hij afkomstig is uit de agrarische sector of uit het MKB. De stappen die ze moeten zetten zijn het­zelfde. Alleen daar waar onderwerpen specifek of heel gebruikelijk zijn voor een van beide sec­toren, is de informatie uitgesplitst naar agrarisch en MKB. Dit is te herkennen aan de aparte kleur op de pagina’s: op de agrarische pagina’s is een groen blokje te vinden om het paginanummer, op die voor het MKB een rood. Daarnaast is het be­drijfskundig katern te herkennen aan de gele kleur en fscaal-juridische informatie aan een blauw blokje. In elk hoofdstuk komen alle verschillende katernen voor.

In elk hoofdstuk zijn de verhalen van twee onder­nemers te vinden, die laten zien hoe zij hun eigen bedrijfsoverdracht of -overname hebben gereali­seerd. Ieder geeft daarbij, vanuit zijn eigen erva­ring, een of twee leerpunten door voor wie nog door dit proces heen moet.

Het boek beschrijft de verschillende deelproces­sen die de overdrager doorloopt als hij zijn be­drijf gaat overdragen. Zo nu en dan verandert de invalshoek en wordt de problematiek vanuit de ogen van de opvolger bekeken. Het boek beschrijft een logische volgorde voor het proces, maar in de praktijk verloopt het vaak ook anders. In hoofd­stuk 1 oriënteert de verkoper zich op de toekomst en verdiept hij zich in de voorbereiding van de overname. Een aspect daarvan is de oriëntatie op de toekomstige opvolger en de eisen waaraan die moet voldoen. Dit onderdeel komt aan de orde in hoofdstuk 2. Een zeer belangrijk, maar nogal technisch onderdeel bij de voorbereiding van de overdracht is de waardebepaling van de onderne­ming.

Hoofdstuk 3 laat zien dat waardebepaling een tijd­rovende en ingewikkelde klus is en vaak een bron van discussie tussen ondernemer en zijn adviseur. Pas als de waarde is bepaald komen overdrager en opvolger tot onderhandelingen over de daad­werkelijke prijs waardoor de onderneming over­gaat (H4). Is ook dit succesvol afgerond, zijn alle partijen het eens, dan zijn afspraken nodig om de opvolger wegwijs te maken in het bedrijf en om als verkoper afstand te nemen van de onderne­ming (H5). Daarmee is de overname afgerond. De opvolger staat er nu alleen voor en kan zijn eigen koers bepalen. Tot en met hoofdstuk 5 is te lezen waar overdrager en opvolger rekening mee moeten houden binnen bestaande wet- en regelgeving.

In hoofdstuk 6 komt nog een kort stukje vaktech­niek: strategievorming binnen een bedrijf. Een vraagstuk waaraan elke opvolger zeker veel aan­dacht moet besteden. Verder gaat dit hoofdstuk in op de vraag wat een succesvol ondernemer is en het geeft de trends en ontwikkelingen weer waarbinnen de nieuwe ondernemer de koers van zijn bedrijf moet bepalen. Ook geeft dit hoofdstuk aanbevelingen richting overheid en instanties om de bedrijfsovername te vergemakkelijken.

Elk hoofdstuk heeft een apart fiscaal-juridisch ka­tern. Veel van de fiscaal-juridische onderwerpen, zoals het testament, spelen een (belangrijke) rol bij bedrijfsoverdracht, maar worden bij voorkeur niet gedurende de bedrijfsoverdracht geregeld, maar veel eerder.

Test in hoeverre uw bedrijf verkooprijp is

U kunt nu al invloed uitoefenen op de goede afloop van de verkoop van uw bedrijf. MKB Adviseurs heeft een vragenlijst ontwikkeld, die inzicht geeft in de factoren waar een ko­per/opvolger of zijn of haar adviseur op let als het gaat om de waarde of koopwaardigheid van een bedrijf in het MKB.

Het invullen van de vragenlijst levert een score op. Met de score heeft u een indicatie in hoeverre uw bedrijf op dit mo­ment verkooprijp is en waar mogelijk nog waarde valt toe te voegen. Deze test is natuurlijk niet uitputtend. Er zijn veel meer criteria denk­baar die straks van invloed zijn op uw onderhandelingspositie.

De test bestaat uit 80 vragen en is verdeeld in vier aandachtsgebie­den. Ieder aandachtsgebied heeft een korte inleiding. De test is opge­zet om samen met uw cliëntadviseur in te vullen. Hij of zij is vertrouwd met de uitgangspunten en met uw bedrijf.

De vragen die niet bij uw bedrijf van toepassing zijn vallen buiten de scoreberekening. Bijvoorbeeld alle vragen over personeel, in het geval u geen personeel in dienst heeft. Laat u dus niet afschrikken en vul de vragenlijst zo volledig mogelijk in. Wanneer u dat wenst kunt u de vragenlijst ook gewoon als een checklist gebruiken.

Test in hoeverre uw bedrijf verkooprijp is, download de scan via http://tinyurl.com/3o3oyx2

Kosten gemaakt in de aanloopfase aftrekbaar?

Als wij (startende) ondernemers begeleiden, krijgen we nog wel eens de vraag of de kosten voor bijvoorbeeld het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek aftrekbaar zijn. Hieronder beknopt een toelichting hoe het zit...


Algemene regel - Zakelijke kosten zijn aftrekbaar
Alleen de kosten die u maakt voor de zakelijke belangen van uw onderneming, zijn aftrekbaar: de zakelijke kosten. Zakelijke kosten zijn dus de kosten die binnen redelijke grenzen nodig zijn voor de uitoefening van uw onderneming en de kosten die rechtstreeks op uw onderneming betrekking hebben, zoals onderhoudskosten en rente. Alle andere kosten zijn niet aftrekbaar. Zakelijke kosten waarmee u als (startende) ondernemer te maken kunt krijgen, zijn:

• adviezen over de levensvatbaarheid van de onderneming
• inschrijving in het handelsregister
• huur van bedrijfsruimte
• briefpapier en ander correspondentiemateriaal
• inrichting van een kantoor of werkplaats

Kosten gemaakt in de aanloopfase
Aftrekbaar zijn alle kosten die u voor een onderneming uit zakelijk oogpunt hebt gemaakt. Daaronder vallen ook kosten die zijn gemaakt met de duidelijke bedoeling een onderneming tot stand te brengen: kosten dus die u hebt gemaakt voordat de onderneming van start ging. Denk bijvoorbeeld aan een haalbaarheidsonderzoek en ander ingewonnen adviezen.

Waardestuwers bij verkoop van uw bedrijf

Als u veel tijd, energie, geld en liefde in uw bedrijf stopt, is het wel prettig dat dit uiteindelijk leidt tot een hogere waarde voor uw bedrijf. In dit artikel behandelen we drie factoren die een waardestuwend effect kunnen hebben op uw bedrijf. Doe hier uw voordeel mee in de aanloop naar de verkoop van uw bedrijf of gedurende de (ver)kooponderhandeling.

Waarde en type koper

Simpel weergegeven, is de waarde van een bedrijf financieel gezien niets anders dan het contant maken van de kasstromen die naar verwachting in de toekomst gerealiseerd kunnen worden. Echter, waarde wordt door verschillende partijen anders beleefd. Onder andere het beoordelen van het type koper kan hierbij van belang zijn. Een strategische koper kent namelijk over het algemeen een hogere waarde toe aan uw bedrijf dan een financiële partij. Dit is hieronder in een tabel schematisch weergegeven.

Strategische koper                             hoge waarde MBI-kandidaat MBO-kandidaat Familie Financiële partij                                 lage waarde

Toekomstperspectief

Elk bedrijf heeft zijn eigen levenspad. Het is essentieel te beoordelen waar het bedrijf zich begeeft op dit levenspad. Een bedrijf met een goed (lokaal) marktaandeel en goede groeipotentie is veelal het meest aantrekkelijk voor een koper. Naast groei kan er ook sprake zijn van stabilisatie of krimp. Deze analyse leidt ertoe dat u weet waar de uitdagingen liggen. En of u actie moet ondernemen op organisatorisch, commercieel of financieel vlak. Zo komt u mogelijk in een groeisituatie tot de conclusie dat er hogere eisen gesteld moeten gaan worden aan de leidinggevende capaciteiten van uzelf of de beoogde opvolger aangezien uw bedrijf mogelijk groeit van 5 naar bijvoorbeeld 10 personeelsleden.

De vent of de tent

De waarde van uw bedrijf wordt beïnvloed door risico. Een van die risico’s is de ondernemersafhankelijkheid. Hoe afhankelijker het bedrijf is van de ondernemer, hoe hoger het risico dat bijvoorbeeld na overdracht een omzetdaling optreedt. Dit hogere risico leidt tot een lagere waarde voor het bedrijf. Het beoordelen of de toekomstige koper de vent of een zelfstandig draaiende tent koopt, is van groot belang. U kunt uw bedrijf minder ondernemersafhankelijk maken door bijvoorbeeld procedures vast te leggen of enkele taken naar uw personeel te delegeren.